Dr. Lieven Wostyn, voorzitter van de provinciale raad West-Vlaanderen, analyseerde de attestenproblematiek die vandaag problematische vormen aanneemt. Hij zoomde in op de twee grootste problemen.
Momenteel lijkt er wel een inflatie aan de gang van schoolattesten, constateerde dr. Wostyn. “Vooral attesten uitschrijven voor langdurige periodes zonder bijkomend onderzoek, raadpleging of overleg met onderwijsautoriteiten is een zorg”, weet hij uit de reacties van schooldirecties die hier constant mee worstelen. “Bij een dergelijke langere periode is het aangewezen om samen te werken met onderwijsautoriteiten of andere beroepsbeoefenaars”, stipt de voorzitter aan.
Daarnaast besteedde hij ook aandacht aan de eigen beroepsgroep, met name aan ouders die arts zijn, langdurige attesten voorschrijven voor hun eigen kinderen. Dat is het tweede grote knelpunt waarover de provinciale raad zich buigt. Opgelet voor dit soort attesten voor familieleden en vrienden, want zo kunnen artsen zich ook blootstellen aan vervolging.
De principes achter deze attesten zijn nochtans duidelijk. Ze moeten waarheidsgetrouw zijn (het probleem van valse attesten of welwillendheidsattest), objectief, voorzichtig/nauwkeurig, discreet en het beroepsgeheim respecteren. Dat alles met aandacht voor het vertrouwen dat de maatschappij blijvend in de arts moet kunnen stellen.
Een attest van aanwezigheid op een medische raadpleging mag overigens niet worden verward met een medisch attest van ongeschiktheid. Ze hebben een verschillend doel:
bewijzen van een aanwezigheid versus de verklaring dat de patiënt door zijn gezondheidstoestand niet in staat is om iets te doen.
Waar artsen absoluut niet meteen mogen op ingaan, is wanneer de leerling een afwezigheidsbewijs vragen voor een niet-medische reden (denk aan een famielievakantie bijvoorbeeld).
Outliers
Overigens zijn de outliers – gelukkig eerder beperkt – van welwillendheidsattesten doorgaans wel bekend.
Maar treedt men daartegen dan op? De RTBF bracht vorige maand nog de praktijken van een arts uit Sint-Gillis aan het licht die ziektebriefjes verkoopt ‘aan de lopende band’ zonder de patiënten degelijk te onderzoeken. "Dat tast de eer van het artsenberoep aan. Hij is het zwarte schaap onder de artsen", reageerde de Orde der Artsen.
Maar is daarmee het probleem opgelost? Erik Rossignol (communicatie Dienst voor Medische Evaluatie en Controle) legt in een reactie uit dat frauduleuze facturaties het Riziv in 2023 maar liefst 8 miljoen euro hebben gekost: een recordbedrag voor de afgelopen tien jaar.
De arts in kwestie uit Sint-Gillis laat het blijkbaar niet aan zijn hart komen: soms zelfs met wachtrijen voor zijn praktijk als gevolg. Toch is het niet zo simpel voor de Orde om daarbij in te grijpen omdat ze dat enkel kan na een klacht, verduidelijkt dr. Wostyn.
“Vroeger kwamen vooral attesten voor om niet te hoeven zwemmen, bijvoorbeeld om religieuze redenen. Daarin gaan we niet in mee want deze attesten zijn niet medisch.”
Waarachtigheid
De provinciale raad besteedde onlangs via het tijdschrift Q/ratio aandacht aan de waarachtigheid van attesten. Op vraag van de politierechter werd bijvoorbeeld geschreven over urineonderzoeken op psychotrope stoffen. Bij afname daarvan is een getekend attest vereist dat zegt dat dit onder toezicht gebeurde. Anders is strafrechtelijke en tuchtrechtelijke vervolging mogelijk.
Een voorbeeld daarvan kunnen we misschien nemen aan nieuwe wetgeving in Zweden over attesten die de belangrijkheid en waarachtigheid ervan in de verf zet. En wel omdat maagdelijkheidsattesten daar een ware plaag zijn. Maar dat gaat dus een heel stuk verder dan de schoolattesten.
Als niet meteen het beste advies van de Nationale Raad bestempelde dr. Wostyn het principe van het zogenaamde ‘dixit-attest’: “Is dat een arts waardig? Kan uw slager of bakker dat niet?”, luidde de ongezouten kritiek. Overigens leidt deze formule niet zelden tot verwarring omdat het attest alleen omschrijft wat de patiënt heeft gezegd over zijn gezondheidstoestand.
Symptomatisch
In het algemeen is het belangrijk dat bij een toenemende vraag van dergelijke schoolattesten voor dezelfde leerling, men oog heeft voor mogelijk vermijdingsgedrag, uitsluiting, een sociale breuk, relatie- en of leerproblemen, demotivatie, verslaving, mentale gezondheidsproblemen, seksueel geweld,…
Een ergerlijke problematiek kan dus schuilgaan achter het feit dat de leerling geleidelijk afstand neemt van de school.
