Een team van onderzoekers aan het Vlaamse Instituut voor Biotechnologie (VIB) heeft voor het eerst een 3D-structuur van het enzym Synaptojanin 1 kunnen maken. Dat enzym houdt verband met allerlei neurologische ziektes, zoals de ziekte van Parkinson, Alzheimer en epilepsie. "De structuur zal ons in staat stellen nieuwe therapeutische stragieën te ontwikkelen", zegt onderzoeker Patrik Verstreken (VIB-KU Leuven).

Het was al langer bekend dat het enzym Synaptojanin 1 een invloed heeft op bepaalde neurologische ziektes. Een te grote hoeveelheid van het enzym leidt tot gevaarlijk lage niveaus van lipiden - 'vetten' -, wat verbandt houdt met de ziekte van Alzheimer en het syndroom van Down. Te weinig leidt dan weer tot hoge lipideniveaus, wat gepaard gaat met de ziekte van Parkinson en epilepsie.

"Maar er is wel een 'window of opportunity': als je de hoeveelheid Synaptojanin 1 reduceert tot een bepaald niveau, heb je minder kans om Alzheimer te ontwikkelen, en heb je ook weer niet te veel lipiden die mee kunnen zorgen voor Parkinson", vertelt onderzoeker Wim Versées (VIB-VUB). "Het is dus zoeken naar die juiste balans als we geneesmiddelen willen ontwikkelen. Onze beperkte kennis over de werking van Synaptojanin 1 staat dit echter in de weg."

Daarom heeft het onderzoeksteam een 3D-structuur gemaakt van het enzym, exact wanneer het op het punt staat een lipide af te breken. "Daarvoor hebben we eerst kristallen gemaakt van het enzym", zegt Versées. "Door dat eiwitkristal dan onder te dompelen in vloeibare stikstof, met een temperatuur van -200°C, konden we het enzym bevriezen op exact het juiste moment. Hoewel de 3D-structuur op zich geen oplossing biedt voor patiënten, weten we nu tenminste waar en hoe we moeten zoeken als we meer geneesmiddelen willen maken."

De resultaten van het onderzoek zijn in eLife gepubliceerd.