Een opmerkelijke opinie van gynaecoloog Phlippe Elst, hoofdarts van Doktershuis Antwerpen, gepost onder de titel: “Waarom alle dokters iets van kinderartsen kunnen leren (of hoe de menopauze te vaak onder de radar verdwijnt).” Daarin schrijft hij met een knipoog dat kinderartsen misschien wel de slimste dokters van allemaal zijn.

Waarom? “Zij weten dat een puber geen “kleine volwassene” is, maar iemand in volle hormonale transitie. Geen kind wordt gezien zonder dat er rekening gehouden wordt met leeftijd, groeicurves, Tanner-stadia en hormonale mijlpalen.”`

Logisch, zou je denken. Maar die stelling verdwijnt blijkbaar als het gaat over vrouwen rond de menopauze: buiten de gynaecologie wordt menopauze zelden systematisch meegenomen in anamnese, diagnostiek of beleid, schrijft hij. Terwijl juist dan hormonale veranderingen even ingrijpend zijn als in de puberteit.

Andere specialismen

En hij verwijst naar enkele andere specialismen zoals de cardiologie. “Plots stijgt het cardiovasculair risico bij vrouwen rond 50, niet alleen door leeftijd, maar door dalend oestrogeen. Toch staat “menopauzale status” zelden op de checklists voor risicostratificatie en wordt beschermende hormonale substitutie zelden opgestart.“

Idem dito voor de interne geneeskunde: “Gewichtstoename, insulineresistentie, diabetes type 2 - allemaal versneld door menopauze. Toch wordt er vooral gekeken naar BMI en HbA1c, en veel minder naar het onderliggende hormonale kader”, stelt hij vast.

En het houdt niet op: ook de reumatologie, de urologie, de longartsen, psychiaters, neurologen en hepatologen passeren de revue. “Reumatologen zien osteoporose, fracturen en sarcopenie, maar het woord ‘menopauze’ valt weinig. Urologen zien meer nierstenen en urge urinare incontinentie, longartsen meer slaapapneu, psychiaters meer depressie, neurologen een toename van migraine, hepatologen meer leververvetting. Het lijstje is eindeloos, maar het gemeenschappelijke patroon blijft onderbelicht.”

Voor dr. Elst is de conclusie glashelder.

Door menopauze buiten beschouwing te laten:

•  Worden risicoprofielen verkeerd ingeschat.
•  Wordt diagnostiek vertraagd of verkeerd gestuurd.
•  Wordt behandeling minder effectief of zelfs suboptimaal.

En dus verliezen vrouwen kostbare jaren van preventie en gerichte zorg, wat voor hem de aanleiding is om te pleiten voor een cultuuromslag. “Wat kinderartsen van nature doen - elke klacht kaderen binnen een fysiologisch ontwikkelingsstadium - zou voor alle specialisten standaard moeten zijn bij vrouwen tussen 40 en 65 jaar. De menopauze zou net zo vanzelfsprekend bevraagd moeten worden als rookgedrag of voorgeschiedenis: zonder die context mis je cruciale informatie.”

Vandaar zijn stelling (met een knipoog) dat kinderartsen inderdaad misschien de slimste dokters zijn. “Niet omdat ze meer weten, maar omdat ze begrijpen dat je (patho)fysiologie niet los kan zien van hormonen. Het wordt tijd dat cardiologen, internisten, reumatologen, neurologen en alle andere disciplines die les opnieuw leren. Want de menopauze is geen “bijzaak”, maar een gamechanger in ziektepatronen, diagnostiek en behandeling.”

Alleszins een doordenker van formaat.